Do Gór Świętokrzyskich!

Moi mili zamykamy cykl świętokrzyski. Na pewno znajdą się tacy, którzy powiedzą, że jest tam jeszcze sporo ciekawych miejsc, przecież nie napisałeś nic o Kielcach, Sandomierzu, Dębie Bartku czy Parkach Krajobrazowych. Rzeczywiście tak jest, ale przyznam wam, że w tych miejscach nie byłem a siedzenie w jednym temacie też zaczyna mnie męczyć powoli. Dlatego postanowiłem, że czas zakończyć region Świętokrzyski złożyć go do kupy w kilka wycieczek i nieco zmienić sposób pisania. Od następnego postu Postanowiłem pisać w sposób bardziej rozproszony, bardziej skacząc po tematach. Mam nadzieję, że wprowadzenie takiej różnorodności przypadnie wam do gustu, a mi nieco ułatwi pracę. 

Dużo wiedzy i informacji już za nami dlatego warto by było w końcu spiąć to do kupy i ułożyć jakąś wycieczkę. Zanim jednak wyruszymy w góry warto znać kilka podstawowych zasad liczenia trasy. Dużo osób patrząc na mapę górską i na opis szlaku zwraca uwagę tylko na kilometry, a nawet w dosyć niskich górach takich jak Góry Świętokrzyskie może to być dla nas nieco omylne. Inną popularną miarą są czasy przejścia zaznaczone na mapie. Możemy ufać, że osoba która je liczyła uwzględniła czas potrzebny na podejście pod górę, ewentualnie zejście ze stromizny, ale pewności nie mamy. Ludzie często korzystają też z miar czasowych oznaczonych na szlako wskazach, ale przyznam wam że z ich jakością tez bywa różnie sam kiedyś idąc z ekipą harcerzy z Łysej Góry na Łysicę pokonaliśmy dystans w prawie 2 razy krótszym czasie niż to było oznaczone na szlakówce.

Dlatego mi bardzo przypadła do gustu miara, którą uczono mnie w PTTK. Otóż tam już ponad 60 lat temu opracowano Górską Odznakę Turystyczną (GOT), a w jej regulaminie istnieje zapis że:

1 punkt GOT = 1 km w terenie lub suma 100m pionowego podejścia

Wiedząc, że średnie tempo turystyczne to 15 min/km, a szybkie tempo piesze to 10 min/km oraz uwzględniając przerwy na odpoczynek i zwiedzanie można w prosty sposób przy pomocy mapy lub gotowych tras z Regulaminu GOT wyliczyć czas spędzony w górach. Wadą tego systemu jest to, że nie uwzględnia zwiększonego czasu przy bardzo stromych zejściach, ale to już zostawiam waszemu zdrowemu rozsądkowi. Przy poniższych wycieczkach będę wiec stosował miarę GOT.

Łysogóry

Zaczniemy od najwyższego i najpopularniejszego pasma Gór Świętokrzyskich.

Trasa nr 1. Dla Niedzielnych Turystów część wschodnia.             11 GOT czas przejścia 3-5 h

Widać Święty Krzyż!

Jest to trasa, którą pokonuje 70-90% osób przyjeżdżających w Góry Świętokrzyskie. W sezonie z parkowaniem może być różnie, więc naszą podróż możemy zacząć nawet z małego ryneczku w centrum osady Nowa Słupia. Kierujemy się na czerwony szlak, chętni mogą wpaść na chwilę do Muzeum Starożytnego Hutnictwa, które mieści się tuż przy naszym wejściu do Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Przy pomniku Emeryka kupujemy bilety, pamiętamy o zniżkach i o tym, że możemy je wykorzystać w kilku punktach, a zdobywający odznaki i chętni biorą sobie pamiątkową pieczątkę. (W 2010 roku było 50lecie Parku dlatego wszystkie są bardzo ładne) Następnie wspinamy się 6 GOT-ów w górę mijając po drodze drogę krzyżową i jeden bardziej męczący moment w górnej części podejścia (na szczęście jest tam balustrada) i powoli naszym oczom ukazuje się tak znany Klasztor na Świętym Krzyżu. Najgorsza wspinaczka za nami, można odpocząć na dziedzińcu, jest tu też dużo kramów z pamiątkami i różnego rodzaju żarciem. Chętni wpadają do Klasztoru – ci, którzy chcą mogą zafundować sobie dłuższą wycieczkę, pozostali mogą liczyć, że któryś z Nowicjuszy oprowadzi nas za free po 4 salach z historią klasztoru. Po zwiedzaniu klasztoru koniecznie wchodzimy na wystawę ŚPN! Wejście od strony zachodniej, zwiedzanie jednokierunkowe niech was nie zmyli napis na dziedzińcu głównym Wystawa Przyrodnicza ŚPN, z tej strony się wychodzi. Po 45 minutach oglądania atakujemy Łysą Górę i znajdujące się tam gołoborze, zdobywamy kolejną pieczątkę i możemy wracać.

Oczywiście można skomplikować i uatrakcyjnić trasę przez przejście dookoła Świętego Krzyża, da nam to kilka dodatkowych GOT-ów i może wydłużyć czas zejścia do 2 h.

Trasa nr 2. Dla niedzielnych turystów część Zachodnia.               8 GOT czas około 2 h

Na szlaku na Łysicę można spotkać porozrzucane kamienie

Zaczynamy po przeciwnej stronie ze Świętej Katarzyny. W miejscowości tej możemy sobie obejrzeć klasztor Bernardynek oraz muzeum geologiczne a także zjeść nieco frykasów. Po stosunkowo krótkich oględzinach atakujemy szczyt Łysicy, najwyższego wzniesienia Gór Świętokrzyskich. Podróż w górę jest dosyć krótka, po drodze mijamy źródełko św. Franciszka, na szczęście lub niestety podejście pod nią do najbardziej lightowych nie należy. Uwierzcie mi można się nieco spocić, aczkolwiek Park daje turystom coraz więcej pomocy dlatego pod drodze zaczęły się pojawiać ładne kładki balustrady i ławeczki. Po kilkudziesięciu minutach jesteśmy już na górze, mijamy jeszcze tylko całkiem pokaźne gołoborze i już jesteśmy przy krzyżu i tabliczce wysokościowej. Nie zapominamy oczywiście o pamiątkowej fotce, nieco odpoczywamy napawając się widokiem gołoborza i wracamy do Katarzyny.

Trasa 3. Wokół Łysicy przez Kakonin     18 GOT czas przejścia około 5-6,5 h

Strudzeni turyści mogą odpocząć w Kakoninie

Osoby, które chcą sobie utrudnić nieco wycieczkę nr 2 mogą wyruszyć na trasę wokół Łysicy. Do momentu wejścia na Łysicę jest dokładnie tak samo. Następnie jednak kierujemy się na wschód podążając dalej czerwonym szlakiem do kapliczki św. Mikołaja, by niedługo buczynowym lasem zejść do Kakonina gdzie odpoczywamy w specjalnie przygotowanym do tego celu przybytku. Tu niestety kończą się już góry, a komunikacja lokalna jest dosyć marna, dlatego przyjdzie nam rąbnąć połowę trasy po asfalcie – polecam mieć na takie wypadki sandały zamiast ciężkich butów żeby sobie nie odparzyć stóp.

Trasa 4. Zdobywcy Łysogór!       27 GOT 8-9 h

Trasa dla najbardziej hardcorowych turystów oraz dla tych co źle policzyli Punty GOT. Przyznam się, że kiedyś przeszedłem tę trasę (rozszerzoną) zaczynając swoją przygodę z organizacją górskich wycieczek i moje nogi bardzo mocno to odczuły, a uczestnicy byli zadowoleni dopiero na następny dzień. 

Pomnik Katyński

Możemy zacząć ze wschodu lub zachodu, dla mnie lepszą opcją jest wejście od strony Nowej Słupi. Nie ma się za bardzo jak zgubić ciągle łoimy czerwonym szlakiem. Tak jak w pierwszej wycieczce wspinamy się na Święty Krzyż, tam jesteśmy tylko na chwilę ze względu na długą trasę. Następnie chwilka na gołoborzu na Łysej Górze, pamiątkowe zdjęcie i już idziemy w stronę przełączy Huckiej. Po drodze jeszcze tylko Pomnik Zbrodni Katyńskiej i już za chwilę jesteśmy w sercu Świętokrzyskiego Handlu Turystycznego. Omijamy tabuny rodziców z dziećmi i pielgrzymów i ruszamy na dziewicze stoki Łysogór. Trasa niestety prowadzi nas skrajem Parku tuż przy otulinie i dosyć długo bez specjalnych atrakcji. Największa z nich jest widok lasu bukowego i przecinające szlak co jakiś czas żyłki strumyków. Po kilkugodzinnym marszu docieramy do Kakonina i lecimy na Łysicę. I tu już niedaleko do Świętej Katarzyny.

Trasę można rozszerzyć skręcając tuż przed Świętą Katarzyną przy pomniku Żeromskiego nieco na północ na Niebieski szlak. Tym sposobem kierujemy się w stronę Bodzentyna, szlak jest nieco zaniedbany bo rzadko uczęszczany, na trasie znajdą się nawet zabagnienia. Ale taka podróż daje nam dodatkowych 8 GOT czyli ponad 2 h marszu. Łącznie można się naprawdę nachodzić 35 GOT przy dziennej normie dla powszedniego turysty około 30.

 

Trasa nr 5. Królewskie Świętokrzyskie           15 GOT 4-6 h

Zamek góruje nad okolicą

Jest to troszkę utrudniona wersja znanego nam ze szkolnych wycieczek scenariusza. Zaczynamy spod Jaskini Raj. Możemy najpierw zwiedzić Muzeum Neandertalczyka, a następnie główną atrakcję czyli Raj. Po 45 minutowym zwiedzaniu wyruszamy na szlak. Z czarnego rowerowego przechodzimy w niebieski pieszy i idziemy w stronę Jaskini Piekło, o której słyszeliśmy przy okazji zwiedzania Raju. Po kilku kilometrach kluczenia lasem docieramy do celu chwilę oglądamy i możemy iść w stronę Chęcin. Tam czeka na nas wspaniale górujący nad okolicą Zamek Królewski. Mam nadzieję, że w tym sezonie już w pełni otwarty.

Trasa nr 6. Suchedniów                od 4 do 28 GOT

Wszyscy miłośnicy przyrody powinni wybrać się na tę trasę. Długość jest zróżnicowana w zależności od tego jak bardzo ją lubimy. Możemy zacząć np. przy PKP w Zagańsku i stąd skierować się do Słynnego Dębu Bartek, niestety był ostatnio dewastowany. Na tym lub powrocie do kolei może się skończyć nasza wycieczka, ale szukających większych wrażeń kierując się na północ zielonym szlakiem dojdą do Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego. Można tu zrobić naprawdę porządną trasę lub pętlę spacerując po pięknych tętniących życiem lasach. Jej długość zależy tylko od nas!

Trasa nr 7. Bezludzie           23 GOT 7-8 h

Jeżeli chcecie doznać prawdziwego bezludzia w górach to zapraszam was do przejścia pasmem Jeleniowskim i związanym z nim Jeleniowskim Parkiem Krajobrazowym. Wydawałoby się, że tak bliska Nowej Słupi cześć Gór Świętokrzyskich jest chociaż trochę eksploatowany ale nic bardziej mylnego, Święty Krzyż i Łysica wysysają wszystkich turystów w okolicy. Kiedyś razem z bratem powziąłem chęć zaatakowania tego przejścia. Zaczynamy w okolicach Baćkowic i kierujemy się na szlak czerwony, który prowadzi nas cały czas, przed dobrym wejściem w góry na dosyć ostrym zakręcie mijamy cmentarz z pierwszej wojny światowej i w sumie to tyle z atrakcji. Szlak wydaje się ładnie zrobiony i dosyć prosty, ale gdzieś w ¾ nam się zaczynał lekko urywać w dosyć niezłej gęstwinie, więc było trochę łojenia na przypał. Po perypetiach z końcówką szlaku wychodzimy na ostatnią prostą i możemy skierować się w stronę Nowej Słupi lub nieco dalej na Chełmową Górę by podziwiać stanowiska ekologiczne w postaci ogromnych mrowisk. Przyznam się, że szedłem tą trasą w środku lipca i spotkaliśmy tam późnym popołudniem, aż całą jedną osobę z pobliskiej wioski, która robiła trening biegowy przez las.

Trasa nr 8. Wokół Starachowic                 18 GOT 5-7 h

Trasę zaczynamy w okolicach Starachowic przy tamie Zalewu Lubianka. Podziwiamy malowniczy widok i pieniącą się pod nami wodę i ruszamy przez las. Tu podróżując trasami Sieradowickiego Parku Krajobrazowego mamy 2 opcje. Możemy np. pójść w stronę Wąchocka by obejrzeć klasztor cystersów, po czym wracamy z powrotem do Starachowic tą samą lub skróconą drogą. Drugą opcją jest wejście głębiej w las by przekonać się w jakich warunkach spotykali się partyzanci Ponurego na Wykusie i też zawracamy się do punktu wyjścia.